Việc truy thu thuế hộ kinh doanh đang được nhắc đến nhiều hơn trong bối cảnh cơ quan thuế tăng cường kiểm tra, đối soát dữ liệu hóa đơn và doanh thu thực tế. Không ít hộ kinh doanh lo lắng vì chưa hiểu rõ khi nào bị truy thu, mức truy thu ra sao và cần chuẩn bị những gì để tránh rủi ro. Bài viết này Phần mềm quản lý bán hàng EasyPOS sẽ giúp bạn nắm rõ truy thu thuế là gì, các trường hợp thường gặp và cách xử lý đúng quy định. 

1. Truy thu thuế hộ kinh doanh là gì?

1.1. Định nghĩa

Truy thu thuế là hành vi cơ quan quản lý thuế yêu cầu người nộp thuế nộp bổ sung số tiền thuế đã bỏ sót hoặc khai thiếu vào ngân sách nhà nước. Đây không phải là phạt mà là bổ sung đủ nghĩa vụ thuế mà người nộp thuế đã không thực hiện đầy đủ theo quy định.

Theo Điều 6 Luật Quản lý thuế 2019, một trong những hành vi bị nghiêm cấm là cố tình không kê khai hoặc kê khai thuế không đầy đủ, kịp thời, chính xác về số tiền thuế phải nộp.

Phạm vi tiền truy thu bao gồm:

• Số tiền thuế thiếu (chính)
• Tiền chậm nộp (từ ngày kế tiếp ngày cuối cùng thời hạn nộp thuế của kỳ tính thuế có sai sót)
• Tiền phạt hành chính (nếu có)

NÊN XEM: Kê khai thuế là gì? Hộ kinh doanh cần biết [2026]

1.2. Phạm vi áp dụng

Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 (hiệu lực từ 01/7/2020) quy định rõ nguyên tắc: mọi tổ chức, hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân có nghĩa vụ nộp thuế theo quy định của luật.

Đối tượng chịu truy thu:

• Hộ kinh doanh (kinh doanh không thành lập công ty)
• Cá nhân kinh doanh độc lập
• Tổ chức, doanh nghiệp 

Các loại thuế bị truy thu:

• Thuế giá trị gia tăng (GTGT)
• Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)
• Lệ phí môn bài
• Các khoản thuế, phí khác

XEM THÊM: Hộ kinh doanh kê khai thuế như thế nào? Giải thích dễ hiểu cho chủ hộ

2. Các trường hợp hộ kinh doanh bị truy thu thuế

2.1. Kê khai doanh thu không trung thực

Hộ kinh doanh khai doanh thu thấp hơn thực tế – vi phạm quy định tại Điều 42 Luật Quản lý thuế 2019 về nghĩa vụ khai đúng và đầy đủ – thường bị phát hiện khi cơ quan thuế thanh tra, đối chiếu dữ liệu dòng tiền, hóa đơn, doanh thu thực tế hoặc từ nguồn thông tin của ngân hàng, máy POS và các sàn TMĐT.

Ví dụ thực tế:

• Tiệm tạp hóa khai doanh thu bán lẻ nhưng có hoạt động bán buôn qua mạng chưa khai
• Bán hàng trên các sàn TMĐT (Shopee, Tiktok Shop) nhưng không khai trong tờ khai thuế

Mức phạt: Hành vi khai sai dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp sẽ bị xử phạt 20% số tiền thuế khai thiếu, cộng tiền chậm nộp 0,03%/ngày.

2.2. Không đăng ký hoặc chậm đăng ký kinh doanh

Hộ kinh doanh bắt đầu hoạt động nhưng không đăng ký thuế đúng thời hạn, vi phạm quy định về việc phải được cấp mã số thuế trước khi phát sinh nghĩa vụ với ngân sách nhà nước.

Theo điểm a khoản 6 Nghị định 125/2020/NĐ-CP, trường hợp không đăng ký thuế sẽ bị truy thu toàn bộ số thuế thiếu và tiền chậm nộp tính cho đến thời điểm bị phát hiện, không giới hạn bởi mốc 10 năm.

Ví dụ thực tế:

• Bắt đầu bán hàng từ tháng 1 nhưng đăng ký thuế vào tháng 9 năm đó
• Hoạt động kinh doanh không chính thức không có tên cơ sở kinh doanh, chỉ là hoạt động buôn bán cá nhân

Mức phạt: Không đăng ký kinh doanh hoặc chậm đăng ký từ 31-90 ngày bị phạt từ 3 triệu đến 6 triệu đồng; chậm trên 91 ngày bị phạt từ 6-10 triệu đồng.

XEM THÊM: Mức phạt chậm kê khai thuế hộ kinh doanh: Quy định và cách xử lý

2.3. Kê khai thiếu doanh thu từ các hoạt động phụ

Hộ kinh doanh chỉ kê khai doanh thu từ hoạt động chính nhưng bỏ sót khoản thu từ bán hàng online, cho thuê tài sản, cung cấp dịch vụ thêm, bán phế liệu hoặc các khoản lãi – hoa hồng. Những khoản này đều phải khai đầy đủ theo quy định của Bộ Tài chính. 

Cơ quan thuế thường phát hiện vi phạm thông qua đối soát dòng tiền từ tài khoản ngân hàng và ví điện tử như Momo, PayPal hoặc Stripe.

Ví dụ thực tế:

• Tiệm may kê khai doanh thu từ may quần áo nhưng bỏ sót doanh thu từ bán vải, bán quần áo thương hiệu
• Hộ kinh doanh buôn bán gạo kê khai riêng doanh thu bán gạo thô nhưng không khai doanh thu bán gạo hạt cải tiến

Mức phạt: Tính tiền truy thu + tiền chậm nộp + xử phạt hành chính từ 1-20 triệu đồng tùy mức độ vi phạm.

2.4. Chậm nộp hoặc không nộp thuế khoán

Hộ kinh doanh thuộc diện nộp thuế khoán nhưng không nộp đúng hạn hoặc nộp thiếu so với mức khoán được ấn định. Thuế khoán là khoản thuế cố định hoặc tính theo tỷ lệ %, hộ kinh doanh phải nộp định kỳ và chậm nhất vào ngày 20 của tháng kế tiếp. 

Theo Điều 59 Luật Quản lý thuế 2019, mọi khoản chậm nộp đều bị tính tiền phạt 0,03%/ngày trên số tiền thuế chậm nộp.

Hậu quả nợ thuế khoán:

• Phải nộp đủ tiền thuế khoán đã nợ
• Tính tiền chậm nộp đối với số tiền thuế chậm nộp kể từ ngày kế tiếp ngày cuối cùng thời hạn nộp thuế
• Có thể bị tạm hoãn xuất cảnh nếu nợ vượt ngưỡng

Ví dụ thực tế:

• Khoán thuế 500.000 đồng/tháng nhưng từ tháng 3-8 chỉ nộp 200.000 đồng/tháng
• Không nộp thuế khoán suốt 1 năm hoạt động

Mức phạt: Ngoài truy thu tiền thuế + tiền chậm nộp 0,03%/ngày, có thể bị xử phạt hành chính từ 5-15 triệu đồng.

2.5. Kê khai sai tỷ lệ thuế theo ngành nghề

Hộ kinh doanh kê khai tỷ lệ thuế thấp hơn quy định hoặc khai sai ngành nghề để áp dụng mức thuế ưu đãi hơn. Mỗi ngành có tỷ lệ thuế GTGT và TNCN khác nhau theo quy định của Bộ Tài chính, do đó cơ quan thuế sẽ kiểm tra thực tế hoạt động và xác định ngành nghề kinh doanh chính để tính đúng nghĩa vụ thuế. 

Vi phạm thường được phát hiện qua thanh tra tại cơ sở hoặc qua biên bản kiểm tra.

Ví dụ thực tế:

• Hộ kinh doanh cà phê kê khai là “bán lẻ hàng hóa” nhưng 80% doanh thu từ phục vụ cà phê tại quán (phải kê khai là “dịch vụ nhà hàng ăn uống”)
• Cửa hàng mỹ phẩm kê khai tỷ lệ TNCN 1% nhưng thực tế kê khai là 0,5%

Mức phạt: Phạt 20% số tiền thuế khai sai + tiền chậm nộp + xử phạt hành chính từ 1-10 triệu đồng.

Lưu ý chung: Quá thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính về thuế thì người nộp thuế không bị xử phạt nhưng vẫn phải nộp đủ tiền thuế truy thu trong thời hạn 10 năm.

3. Quy định mới về truy thu thuế

3.1. Hóa đơn điện tử từ máy tính tiền

Từ ngày 01/06/2025, hộ kinh doanh có mức doanh thu hằng năm từ 01 tỷ đồng trở lên bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối chuyển dữ liệu điện tử với cơ quan thuế theo quy định tại Nghị định 70/2025/NĐ-CP. 

Quy định này giúp cơ quan thuế quản lý dòng tiền trực tiếp từ máy POS, tăng khả năng phát hiện truy thu thuế.

3.2. Ngưỡng doanh thu miễn thuế mới (2026)

Từ 01/01/2026, hộ cá nhân kinh doanh có mức doanh thu hằng năm từ 200 triệu đồng trở xuống sẽ không chịu thuế giá trị gia tăng, tăng từ ngưỡng 100 triệu đồng hiện nay theo Khoản 25 Điều 5 Luật Thuế GTGT 2024. 

Đồng thời, cá nhân, hộ kinh doanh có doanh thu không quá 200 triệu đồng/năm từ hoạt động sản xuất, kinh doanh thì không phải nộp thuế thu nhập cá nhân.

3.3. Chính sách tạm hoãn xuất cảnh

Cá nhân kinh doanh, chủ hộ kinh doanh nợ thuế từ 50 triệu đồng trở lên và đã quá thời hạn nộp theo quy định trên 120 ngày thì bị tạm hoãn xuất cảnh theo Nghị định 49/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ 28/02/2025. 

Cá nhân là người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã nợ thuế từ 500 triệu đồng trở lên và số tiền thuế nợ đã quá thời hạn nộp theo quy định trên 120 ngày cũng thuộc trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh.

3.4. Khấu trừ thuế tại các sàn TMĐT

Từ ngày 1/7/2025, các sàn thương mại điện tử và nền tảng số sẽ phải khấu trừ, kê khai và nộp thay thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN) cho người bán (hộ, cá nhân kinh doanh) trên nền tảng của mình theo Nghị định 117/2025/NĐ-CP. 

Mức thuế VAT là 1% với hàng hóa, 5% với dịch vụ và 3% với vận tải; còn PIT là 0,5%, 2% và 1,5% tương ứng.

4. Thời hạn truy thu thuế là bao lâu?

4.1. Thời hạn cơ bản

Thời hạn truy thu thuế là 10 năm trở về trước kể từ ngày phát hiện hành vi vi phạm theo Điều 60 Luật Quản lý Thuế 2019. Cơ quan thuế có quyền yêu cầu người nộp thuế nộp bổ sung tiền thuế thiếu, tiền thuế trốn, tiền chậm nộp và các khoản tiền liên quan trong khoảng thời gian này.

4.2. Ngoại lệ thời hạn

Trường hợp người nộp thuế không đăng ký thuế thì phải nộp đầy đủ tiền thuế thiếu, tiền thuế trốn và tiền chậm nộp đối với toàn bộ thời gian trở về trước từ ngày phát hiện có hành vi vi phạm, không bị giới hạn 10 năm. 

Ngoài ra, trường hợp có các chứng cứ phát hiện hành vi vi phạm tiếp tục thì thời hạn truy thu có thể được mở rộng.

4.3. Thời hiệu xử phạt hành chính

Thời hiệu xử phạt đối với vi phạm thủ tục thuế (như nộp hồ sơ chậm, không nộp thông báo…) là 02 năm tính từ ngày hành vi vi phạm được thực hiện.

Đối với các hành vi nghiêm trọng hơn như trốn thuế, hoặc kê khai sai làm thiếu số thuế phải nộp, làm tăng số thuế được hoàn – miễn – giảm, nhưng chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự, thời hiệu xử phạt kéo dài đến 05 năm, theo quy định tại Điều 137 Luật Quản lý Thuế 2019.

5. Cách tránh bị truy thu thuế hộ kinh doanh

5.1. Kê khai thuế chính xác, trung thực

Cộng gộp toàn bộ doanh thu từ mọi hoạt động kinh doanh (bán lẻ, online, cho thuê tài sản) để xác định đúng ngưỡng doanh thu. Kê khai đúng tỷ lệ thuế theo ngành nghề quy định của Bộ Tài chính, không tự ý hạ tỷ lệ để giảm thuế. Đây là trách nhiệm pháp lý bắt buộc theo Điều 42 Luật Quản lý Thuế 2019.

5.2. Nộp thuế đúng hạn

Tuân thủ thời hạn nộp theo quy định (ngày 20 tháng sau với kê khai theo tháng). Chậm trễ dù 1 ngày cũng sẽ bị tính tiền chậm nộp 0,03%/ngày. Lập lịch nộp thuế định kỳ để tránh quên hoặc chậm trễ. Sử dụng ứng dụng eTax Mobile, Cổng Thuế điện tử để nộp được bất cứ lúc nào.

5.3. Đăng ký đầy đủ hoạt động kinh doanh

Thực hiện đăng ký thuế trước khi bắt đầu kinh doanh. Nếu thêm hoạt động kinh doanh mới, phải khai điều chỉnh với cơ quan thuế kịp thời. Tránh tình trạng hoạt động kinh doanh mà không đăng ký thuế, dẫn đến truy thu toàn bộ thời gian chưa đăng ký.

5.4. Cập nhật quy định pháp luật mới

Theo dõi thường xuyên các Luật, Nghị định, Thông tư mới về thuế. Chú ý các thay đổi: ngưỡng doanh thu miễn thuế, tỷ lệ thuế suất, quy định hóa đơn điện tử. Tham khảo trang web của Cục Thuế hoặc liên hệ Bộ phận quản lý thuế địa phương để được hướng dẫn.

5.5. Lưu trữ chứng từ, hóa đơn đầy đủ

Lưu giữ toàn bộ hóa đơn bán hàng, hoá đơn mua hàng, biên lai, chứng từ thanh toán. Ghi chép đầy đủ trong sổ kế toán theo quy định. Khi cơ quan thuế kiểm tra, bạn có chứng cứ pháp lý chứng minh tính chính xác của khai báo.

5.6. Sử dụng hóa đơn điện tử

Từ 01/06/2025, hộ kinh doanh có doanh thu ≥1 tỷ đồng/năm bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền. Ngay cả khi không bắt buộc, việc sử dụng hóa đơn điện tử giúp quản lý dòng tiền minh bạch, giảm rủi ro bị phát hiện khai thiếu doanh thu.

5.7. Tư vấn từ chuyên gia thuế

Liên hệ kế toán, tư vấn thuế uy tín khi không rõ quy định hoặc gặp tình huống phức tạp. Tổ chức đào tạo thuế định kỳ cho nhân sự. Chi phí tư vấn sẽ tiết kiệm hơn nhiều so với rủi ro bị truy thu, phạt.

5.8. Khai điều chỉnh khi có thay đổi

Nếu doanh thu thay đổi ≥50% so với năm trước, phải khai điều chỉnh mức thuế khoán. Khi thay đổi quy mô kinh doanh (diện tích cửa hàng, nhân lực, mặt hàng), cập nhật khai báo đăng ký kinh doanh. Không chờ cơ quan thuế phát hiện mà chủ động điều chỉnh sẽ giảm rủi ro.

6. Giải pháp quản lý thuế tự động với phần mềm bán hàng xuất hóa đơn điện tử EasyPOS

Từ 01/06/2025, hộ kinh doanh bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, đồng thời từ năm 2026 sẽ bỏ hoàn toàn thuế khoán. Quản lý thủ công trong bối cảnh này tiềm ẩn nhiều rủi ro: dễ sai sót, khó đối soát và có thể dẫn đến truy thu thuế. 

EasyPOS cung cấp giải pháp quản lý bán hàng tích hợp hóa đơn điện tử theo chuẩn Nghị định 70/2025/NĐ-CP, giúp hộ kinh doanh vận hành chính xác, thuận tiện và minh bạch.

Hơn 50.000+ hộ kinh doanh đang sử dụng EasyPOS nhờ các tính năng:

• Xuất hóa đơn điện tử tự động, kết nối trực tiếp với cơ quan thuế.
• Quản lý dòng tiền realtime, phát hiện sai sót ngay lập tức.
• Tính và theo dõi thuế theo tỷ lệ ngành nghề, sẵn sàng cho lộ trình bỏ thuế khoán 2026.
• Lưu trữ chứng từ, hóa đơn an toàn trên nền tảng cloud.
• Báo cáo chi tiết, dễ hợp tác với cơ quan thuế khi có kiểm tra.
• Hỗ trợ 24/7, tư vấn miễn phí các quy định thuế mới.

Đặc biệt, Softdreams triển khai chương trình tặng 03 tháng sử dụng miễn phí EasyPOS, giúp hộ kinh doanh làm quen và sử dụng thành thạo hóa đơn điện tử – bao gồm hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế và hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. 

Trong thời gian trải nghiệm, phần mềm cũng hướng dẫn đầy đủ sổ sách kế toán theo phương pháp kê khai và các quy định pháp luật liên quan, giúp hộ kinh doanh vận hành hiệu quả và tuân thủ thuế mới nhất.

Hy vọng bài viết đã giúp anh/chị hiểu rõ hơn về truy thu thuế hộ kinh doanh. Nếu anh/chị quan tâm đến phần mềm bán hàng xuất hóa đơn điện tử EasyPOS, vui lòng để lại thông tin để được tư vấn!

———————————————-

EASYPOS – DỄ DÀNG QUẢN LÝ BÁN HÀNG

Đồng hành với hơn 5 triệu hộ kinh doanh, EasyPOS mang giải pháp quản lý bán hàng tiện lợi đến từng cửa hàng. Khởi tạo hóa đơn nhanh chóng từ máy tính tiền, chuẩn nghị định thuế.

Chuyển từ thuế khoán sang kê khai dễ dàng – NHẬN NGAY ƯU ĐÃI HẤP DẪN!

#5 Lý do nên sử dụng phần mềm quản lý bán hàng EasyPOS

Dễ dùng – Hiệu quả – Toàn diện: EasyPOS trở thành lựa chọn hàng đầu về quản lý bán hàng trọn gói, đáp ứng mọi nhu cầu của hộ kinh doanh.

✅ Đầy đủ tính năng: Phù hợp mọi ngành hàng kinh doanh, quản lý dễ dàng từ A-Z.
✅ Hóa đơn điện tử chuẩn nghị định: Khởi tạo từ máy tính tiền, tự động phát hành và gửi dữ liệu lên Thuế.
✅ Đồng bộ đơn hàng: Tự động chuyển đơn thành hóa đơn, tiết kiệm thời gian và hạn chế sai sót.
✅ Giao diện thân thiện: Đơn giản, trực quan, thao tác nhanh trên điện thoại, máy tính.
✅ Quản lý hàng hóa & bán hàng: Theo dõi tồn kho, doanh thu, lợi nhuận, chi phí chính xác.

Thông tin liên hệ:

• Website: https://easypos.vn/
• Hotline: 0869425631
• Fanpage: Phần mềm quản lý bán hàng EasyPOS
• Trụ sở chính: Tầng 3, Tòa nhà ATS, Số 8 đường Phạm Hùng, Phường Yên Hòa, TP Hà Nội
• Chi nhánh: Số H.54 đường Huỳnh Tấn Chùa, phường Đông Hưng Thuận, TP Hồ Chí Minh